Hannah Brockhaus, trong bản tin của CNA gửi đi từ Thành phố Vatican, ngày 24 tháng 12 năm 2025, tường trình rằng: Đức Giáo Hoàng Leo XIV, trong Thánh Lễ nửa đêm Giáng Sinh, nói rằng sự giáng sinh của Chúa Kitô mang ánh sáng vào bóng tối của thế giới — và nơi nào con người được chào đón, thì Thiên Chúa cũng được chào đón.

Đức Giáo Hoàng nói trong bài giảng tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô vào ngày 24 tháng 12: “Để soi sáng sự mù quáng của chúng ta, Chúa đã chọn mặc khải chính mình làm người cho người, hình ảnh chân thật của Người, theo một kế hoạch tình yêu bắt đầu từ khi tạo dựng thế giới”.

“Chừng nào màn đêm của sự lầm lạc còn che khuất chân lý quan phòng này, thì ‘cũng chẳng còn chỗ cho người khác, cho trẻ em, cho người nghèo, cho người lạ,’” ngài nói thêm, trích dẫn bài giảng của Đức Giáo Hoàng Benedict XIV trong Thánh lễ Giáng sinh ngày 24 tháng 12 năm 2012.

Đức Giáo Hoàng nói: “Những lời này của Đức Giáo Hoàng Benedict XVI vẫn là lời nhắc nhở kịp thời rằng trên trái đất, chẳng còn chỗ cho Chúa nếu chẳng còn chỗ cho con người”.

Đức Giáo Hoàng Leo đã cử hành Thánh lễ Giáng sinh, còn được gọi là Thánh lễ Nửa đêm, cho một nhà thờ lớn chật kín người ở Vatican lúc 10 giờ tối. Vatican cho biết ước tính có khoảng 6,000 người ở bên trong nhà thờ để tham dự Thánh lễ, trong khi 5,000 người khác theo dõi Thánh lễ của Đức Giáo Hoàng qua màn hình lớn ở Quảng trường Thánh Phêrô. Trước Thánh lễ, Đức Giáo Hoàng bất ngờ bước ra ngoài Vương cung thánh đường Thánh Phêrô để chào hỏi những người buộc phải ở lại quảng trường dưới trời mưa vì không còn chỗ bên trong.

“Vương cung thánh đường Thánh Phêrô rất rộng lớn, nhưng tiếc là không đủ chỗ cho tất cả mọi người,” Đức Giáo Hoàng Leo nói, cảm ơn mọi người đã hiện diện, chúc họ một mùa Giáng sinh vui vẻ và ban phước lành tông đồ.

Các bài đọc chuẩn bị và bài Công Bố về sự giáng sinh của Chúa Kitô – còn được gọi là Bài Công Bố Kalenda – đã diễn ra trước Thánh lễ. Sau khi Bài công bố Kalenda, Đức Giáo Hoàng vén tấm vải để lộ bức tượng gỗ Chúa Hài đồng, được đặt trước bàn thờ chính của vương cung thánh đường. Một nhóm 10 trẻ em mặc trang phục truyền thống từ các vùng khác nhau trên thế giới đã mang hoa đến cho tượng Chúa Hài đồng.

Trong bài giảng, Đức Giáo Hoàng nhắc lại rằng, “trong hàng thiên niên kỷ, trên khắp trái đất, các dân tộc đã ngước nhìn lên bầu trời” để cố gắng đọc tương lai trong các vì sao. Tuy nhiên, họ vẫn lạc lối và trong bóng tối, ngài nói. “Nhưng đêm nay, ‘dân đi trong bóng tối đã thấy ánh sáng lớn’ (I-sai-a 9:2).”

“Đấng cứu chuộc chúng ta khỏi bóng đêm được sinh ra trong đêm tối,” Đức Giáo Hoàng Leo nói. “Dấu hiệu của ngày mới không còn phải tìm kiếm ở những nơi xa xôi của vũ trụ nữa, mà bằng cách cúi xuống, trong chuồng gia súc gần đó’.

Đức Giáo Hoàng Leo mời gọi các Kitô hữu chiêm niệm sự khôn ngoan của lễ Giáng Sinh, qua đó “Thiên Chúa ban cho thế giới một sự sống mới: sự sống của chính Người, được hiến dâng cho tất cả mọi người.”

“Người không ban cho chúng ta một giải pháp thông minh cho mọi vấn đề, mà là một câu chuyện tình yêu thu hút chúng ta. Đáp lại kỳ vọng của các dân tộc, Người gửi một hài nhi đến để làm lời hy vọng. Trước sự đau khổ của người nghèo, Ngườii gửi một người không có khả năng tự vệ đến để làm sức mạnh giúp họ đứng dậy.”

Đức Leo nói: “Trước bạo lực và áp bức, Ngài thắp lên một ngọn lửa dịu dàng soi sáng bằng ơn cứu rỗi cho tất cả trẻ em trên thế giới này”.

Đức Giáo Hoàng trích dẫn một bài giảng của Thánh Augustinô, người đã nói, “sự kiêu ngạo của con người đè nặng lên các ngươi đến nỗi chỉ có sự khiêm nhường thiêng liêng mới có thể nâng các ngươi lên một lần nữa.”

Đức Giáo Hoàng Leo nói: “Trong khi một nền kinh tế méo mó khiến chúng ta đối xử với con người như những món hàng đơn thuần, thì Thiên Chúa trở nên giống như chúng ta, tiết lộ phẩm giá vô hạn của mỗi người.Trong khi nhân loại tìm cách trở thành ‘thần’ để thống trị người khác, thì Thiên Chúa chọn trở thành người để giải phóng chúng ta khỏi mọi hình thức nô lệ. Liệu tình yêu này có đủ để thay đổi lịch sử của chúng ta không?”

 

Lan Vy: Để hiểu rõ hơn về đời sống và sứ vụ của các linh mục truyền giáo tại Papua New Guinea, chúng con xin thực hiện buổi phỏng vấn này nhằm lắng nghe những chia sẻ về kinh nghiệm truyền giáo, những niềm vui và thử thách trong công cuộc phục vụ dân Chúa nơi vùng truyền giáo. Qua những chia sẻ này, chúng con hy vọng có thể học hỏi thêm về sứ vụ rao giảng Tin Mừng mà Đức Giêsu đã đặt trên đôi vai của Giáo Hội trước khi Ngài về trời.

Điều gì đã truyền cảm hứng cho cha trở thành một linh mục truyền giáo, và đâu là lý do cha được sai đến phục vụ tại Papua New Guinea?

Lm. Nguyễn Trung Tây: Thưa VCa, từ hồi nhỏ tôi nhớ tôi đã có máu giang hồ thích phiêu bạt đó đây. Tôi coi truyện tranh TinTin, rồi đọc Vô Gia Đình, Anh Hùng Xạ Điêu, Cô Gái Đồ Long, tôi đã thấy mình là những nhân vật Tin Tin, Quách Tĩnh, Trương Vô Kỵ, một đời giang hồ hành hiệp đó đây trừ gian diệt bạo. Sau cùng đọc Kinh Thánh, tôi thấy Đức Giêsu còn hơn thế nữa. Ngài hành hiệp đó đây, Ngài lên tiếng quyết liệt phản đối những con cá mập chuyên viên bắt nạt ăn hiếp những con cá, mà chuẩn mực xã hội gọi, cá lòng tong. Thế là tôi nhập Tiểu Chủng Viện Thánh Giuse số 6 Cường Để Sài Gòn. Sau cùng tôi học cho địa phận San Diego, và rồi đầu quân làm lính Ngôi Lời.

Thời còn đi học dưới mái trường chủng viện, tôi mơ ước được gửi tới Phi Châu sinh hoạt sứ vụ với người dân của vùng đất nắng cháy. Tôi sau cùng được gởi tới sinh hoạt mục vụ thực tập hằng tuần với người dân, ngôn ngữ phổ thông gọi Mỹ da đen ở Nam Chicago rồi Indiapolis, hai khu vực ghetto, đêm đêm án mạng xảy ra, cảnh sát da trắng không dám hoặc ngần ngại bước vào. Tại hai nơi này, Nam Chicago và Indianapolis, tôi dạy học. Sau cùng tôi trôi nổi tới Melbourne dạy học, rồi sa mạc Úc Châu, sinh hoạt với Thổ dân Úc Châu.

Sau cùng năm 2016, Ngôi Lời gửi tôi sang Philippines học Tiến sĩ Thần Học chuyên ngành Truyền Giáo tại: Học Viện Truyền Giáo Ngôi Lời, Divine Word Institute of Mission Studies. Năm 2020, tôi ra trường. Khi đó, tôi có 4 chọn lựa, hoặc về lại Mỹ, hoặc Việt Nam, hoặc ở lại Philippines hoặc Papua New Guinea để dạy học. Tôi suy nghĩ, cầu nguyện, cuối cùng tôi chọn Papua New Guinea. Năm 2022 tôi đặt chân lên đảo quốc Papua New Guinea dạy học tại Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành. 3 năm trôi qua, tôi giờ này vẫn đang miệt mài và rộn ràng với sứ vụ ông giáo tại vùng cao nguyên Mt. Hagen của Papua New Guinea.

Lan Vy: Những kinh nghiệm ý nghĩa nhất và những khó khăn lớn nhất mà cha đã gặp phải trong sứ vụ truyền giáo tại đây là gì?

Lm. Nguyễn Trung Tây: Tôi nhớ ngày mới tới, đặt chân lên phi trường thủ đô Port Moresby, tôi khám phá ra phi trường quốc tế không có free internet như những phi trường quốc tế khác. Tôi lúng túng rất nhiều để liên lạc với nhà dòng Ngôi Lời ở thủ đô. Sau cùng, tôi cũng về tới nhà chính của Ngôi Lời ở thủ đô. Trời thủ đô vùng xích đạo quanh năm nóng cháy da thịt. Tôi mơ ước được tắm mát. Nhưng cha Giám đốc báo tôi biết nước bị cúp, không có nước. Trời nóng, tôi bật quạt nằm nghỉ trưa. Bất ngờ, tôi bị đánh thức dậy bởi người ẩm ướt mồ hôi. Hóa ra điện đã cúp, quạt trần đã ngừng quay. Lần đầu tiên trong đời sứ vụ, tôi nếm mùi của ba chữ không, không internet, không nước, không điện.

Nhưng tôi cũng tự an ủi, đời sứ vụ là thế, thử thách là những nhân vật thường xuyên xuất hiện hỏi thăm. Thế là tôi lấy ghế ra ngồi trước cửa phòng hóng những cơn gió mát hiếm hoi của vùng xích đạo. Nhưng thật bất ngờ, quân đoàn muỗi loại sọc đen trắng ở đâu bay tới, tấn công tới tấp...

Tôi đành phải đi ra đường, đi bộ dọc theo hai bên hàng cây xanh ngóng chờ những cơn gió. Vừa đi bộ tôi vừa thầm nghĩ. “Chết rồi, I really make a big mistake”... Quân ta chọn lầm đường sứ vụ rồi. Không internet, không nước, không điện mà trời xích đạo dư thừa những cơn cháy xám da, và muỗi. Sao mà sống?

Đang đắm chìm với dòng tư tưởng bi quan, tôi bất chợt thấy mấy em bé PNG đi bộ trên đường hướng ngược lại. Mấy em nhìn tôi chăm chú, miệng nở nụ cười thật tươi. Thấy tôi, mấy em mở miệng chào trước, “Apinun.” Tôi cũng chào lại trong tiếng Anh, “Good afternoon.” Mấy em bé PNG trưa hôm đó đã dạy tôi tiếng TokPisin đầu tiên trong đời, Apinun, có nghĩa là chào buổi chiều. Nụ cười của mấy em, nét thân thiện, và ngôn ngữ TokPisin bất ngờ là những hạt nước mát vào buổi trưa nắng gắt xích đạo ngày hôm đó.

Ngày đầu tiên trên vùng đất PNG với nhiều bất ngờ vẫn còn ghi đậm trong tôi.

Giờ này, ba năm rồi, vùng đất cao nguyên nơi tôi đang sinh hoạt sứ vụ vẫn thế, vẫn chập chờn internet, vẫn điện cúp thường xuyên, vẫn cúp điện dẫn tới máy bơm nước không hoạt động, thế là không nước. Một vòng tròn sinh hoạt thường nhật với ba chữ không, không điện, không internet, không nước.

Nhưng riết rồi thành quen, ba chữ không đã trở thành một phần sứ vụ của riêng cá nhân của tôi tại PNG.

Tôi nhớ hồi mới tới sinh hoạt tại Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành, tôi thấy nhiều Thầy rõ ràng sáng không tắm. Tôi trong lớp nói nửa đùa nửa thật, “Thầy nào mà sáng không tắm, đánh răng, sáng không cho vào lớp...” Một thời gian ngắn thôi, riêng cá nhân tôi, tôi có những buổi sáng rửa mặt và đánh răng tằn tiện chỉ qua một ly nước, và các Thầy chiều chiều sau khi chơi banh dẫn nhau ra suối gần nhà tắm. Tôi thôi không nói gì. Tôi biết, mình thiệt tình là tào lao!

Lan Vy: Cha đã làm thế nào để hội nhập văn hóa và truyền thống địa phương vào mục vụ và công cuộc loan báo Tin Mừng?

Lm. Nguyễn Trung Tây: Thật sự ra tôi cũng không làm điều gì khác hơn ngoài tâm niệm: xin chọn và đi theo mẫu hình sứ vụ của Đức Giêsu, Ngôi Lời nhập thể.

Ngôi Lời hồi đó Ngài từ bỏ thiên tính, hội nhập trần gian trong một nền văn hóa cụ thể, văn hóa Do Thái. Vào thế kỷ thứ nhất CN, văn hóa Do Thái là văn hóa ăn bánh mì, uống rượu đỏ. Bởi thế Đức Giêsu ăn bánh mì và uống rượu đỏ trong các bữa ăn thường nhật. Truyền thống Do Thái vào ngày Sabath, người ta đi tới hội đường cầu nguyện, Đức Giêsu cũng thế, Ngài tới hội đường Do Thái như bao nhiêu người Do Thái khác. Nơi đây, theo như thánh Luca, Ngài đã phát đi bản tuyên ngôn về năm Hồng Ân của Thiên Chúa tới người dân đương thời, tù nhân được giải thoát khỏi xiềng xích, người mù sẽ thấy, người bị đàn áp sẽ được trả tự do.

Bởi lấy mẫu hình Đức Giêsu Sứ Vụ làm chuẩn, khi sinh hoạt mục vụ với người dân cao nguyên của văn hóa ăn khoai lang và rau củ quả, tôi cũng ngồi ăn khoai lang như người dân PNG, cũng ăn rau củ quả và lương thực địa phương như người địa phương PNG, món Marata lá đỏ như son, món Sago, bột nấu tương tự bánh Đúc. Tôi cũng học tiếng địa phương TokPisin, ngôn ngữ của người PNG để chia sẻ với người dân địa phương một bản Tin Mừng trong ngôn ngữ địa phương.

Tôi bởi thế hay tự xưng là ông giáo khoai lang. Một số thân hữu thắc mắc hỏi tôi, ăn khoai lang không ngán hay sao? Tôi thì nghĩ đơn giản, có khoai lang ăn là vui rồi.

Bàn về chủ đề này, tôi nhớ tôi có viết một đoạn về hội nhập văn hóa trong bài Đêm Nghịch Lý, “Hoàng Tử thiên đàng, thời đó, hội nhập văn hóa địa cầu, và ngài kính trọng văn hóa trần gian. Ngài không hề bịt mũi, cất tiếng chê bai nước mắm, nhưng ngài ngồi với người nghèo trong lều tranh chấm cà pháo với mắm tôm”

Làm thế nào để hội nhập văn hóa? Nói ngắn gọn, người dân địa phương sống sao, tôi cũng xin được sống như vậy.

Lan Vy: Cha nhắc tới sứ vụ ở PNG. Sứ vụ ở vùng cao nguyên PNG của cha là sứ vụ gì vậy?

Lm. Nguyễn Trung Tây: Tôi, gần 3 năm rồi, sinh hoạt tại Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành thuộc Tổng Địa Phận Mt. Hagen. Tôi dạy Kinh Thánh, Thần Học, và Nhân Chủng Học. Tôi hiện đang giữ chức vụ Dean of Studies của Đại Chủng Viện.

Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành có 5 lớp, Triết Dự Bị, Triết 1, Triết 2, Triết 3, và Triết 4. Năm nay Đại Chủng Viện có 111 Thầy của hơn 19 địa phận. Tất cả đều là người PNG của những vùng miền khác nhau. Họ nói ngôn ngữ địa phương. Tiếng TokPisin là tiếng PNG và tiếng Anh. Trong trường, chúng tôi dạy trong tiếng Anh.

Lan Vy: Việc phục vụ dân Chúa tại Papua New Guinea đã làm sâu sắc thêm hay biến đổi đời sống đức tin và ơn gọi linh mục truyền giáo của cha như thế nào?

Tôi nhớ tới Tông Huấn Niềm Vui Tin Mừng chương 49 của Đức Thánh Cha Phanxicô, “Tôi muốn có một Hội Thánh bị bầm dập, bị tổn thương và dơ bẩn vì đã ở ngoài đường.” Và Ngài cũng đã từng nhắn nhủ, “chủ chiên phải mang đậm mùi chiên.” Tôi rời bỏ khu vực an toàn, Hoa Kỳ, Úc Châu, Philippines và Việt nam để lên đường trăn trở với thế giới, đồng thời chia sẻ một bản Tin Vui. Hồi đó chiên Thổ dân Úc Châu du mục trong sa mạc Úc Châu. Tôi cũng du mục như họ, lái xe tới từng bản làng trong một khu vực sa mạc rộng mênh mông. Giờ này chiên PNG đậm mùi khoai lang, cho nên tôi cũng đậm mùi khoai lang.

Và bởi miệt mài đi theo bước chân của Đức Giêsu Truyền Giáo, tôi ngày càng thêm mê Ngài. Tôi thích Đức Giêsu bởi Ngài dám lên tiếng bênh vực người cô thế, những người bị đẩy gạt sang bên lề đường, những người mà chuẩn mực xã hội lên án, coi thường. Như lời của tuyên ngôn Hồng Ân Ngài đã từng công bố, Đức Giêsu Sứ Vụ luôn luôn bỏ lại sau lưng 99 con chiên công chính để đi tìm chỉ một con chiên lạc.

Đặc biệt tôi thích Đức Giêsu, bởi Ngài biết nếu dẹp nồi cơm ở Đền Thờ của giới lãnh đạo Do Thái, Ngài sẽ gặp hiểm nguy... Biết là thế, nhưng, ngài vẫn làm.

Đặc biệt hơn nữa, càng sống cuộc sống sứ vụ Ngôi Lời, đặc biệt ở những nơi gặp nhiều khó khăn về đời sống vật chất, tôi lại càng thấy rõ thêm ý nghĩa cuộc sống của riêng mình, tôi cảm nghiệm sâu xa hơn nữa về những chặng đường dài tôi đã đi qua.

Tôi nhớ, vào một buổi tối tháng 10 năm 1982, tại Rạch Sỏi của tỉnh Rạch Giá, tôi bước chân xuống thuyền gỗ. Sau 4 ngày vật lộn với sóng biển, hải tặc Thái Lan, những người con gái thanh xuân bị hạ nhục ngay trên khoang thuyền nhỏ, thuyền viễn xứ của tôi dừng chân tại bến Marang của Malaysia. Từ đó tôi trở thành người vô tổ quốc (displaced person), hàng chữ ghi đậm trên tấm thẻ căn cước tỵ nạn của tôi. Sau gần hai năm sống đời tỵ nạn tại Pulau Bidong rồi Bataan, tôi đặt chân lên Thung Lũng Hoa Vàng San Jose. Tôi đi học, tốt nghiệp ra trường tại San Jose State University. Rồi gia nhập ơn gọi, thoạt tiên là địa phận San Diego, sau là Ngôi Lời tại Chicago. Sau cùng tôi thiên di sang Úc Châu dạy học, rồi 4 năm miệt mài sinh hoạt với Thổ Dân Úc Châu, rồi 5 năm đèn sách tại Tagaytay Philippines, và giờ này ơn gọi sứ vụ tại Đại Chủng Viện Chúa Chiên Lành tại Papua New Guinea.

Tôi thấy tôi đã đi một chặng đường dài dưới đôi tay nâng đỡ của Đức Giêsu Truyền Giáo và Chúa Thánh Linh. Tôi thấy dù là ông giáo bán mắm ở Melbourne hay là ông giáo khoai lang ở Papua New Guinea, tôi vẫn thế, vẫn rộn ràng và hăm hở đi tới, lần theo vết chân của Ngài, Đấng đã đến, để trần gian sống tràn đầy và sống sung mãn. Đấng đã lấm lem để trần thế bớt đi những dấu lấm lem vừa tinh thần vừa vật chất.

Lan Vy: Cha muốn nhắn gửi điều gì đến những người đang tìm hiểu về ơn gọi truyền giáo hôm nay hay không?

Lm. Nguyễn Trung Tây: Vâng, tôi xin được kính gửi tới tất cả những người Việt Nam, những tín hữu Kitô và đặc biệt, những bạn trẻ đang đi tìm một lối đi cho riêng mình. Xin chọn Đức Giêsu làm hình mẫu, một chuẩn mực, một idol, một celebrity của riêng mình. Xin nhìn nhân gian trong đôi mắt của Đức Giêsu, lắng nghe qua đôi tai của Ngài, nói những lời như Ngài, để trần thế bớt đi những hạt nước mắt tủi hờn và những vết thương tâm hồn chưa bao giờ xuất hiện da non.

Bởi thế, kính mời cộng đoàn dân Chúa, chúng ta cùng rời bỏ khu vực an toàn, lên đường để lắng nghe và trăn trở với tha nhân trên những nẻo đường trong giáo xứ, trong thành phố, như Ngôi Lời đã từng rời bỏ thiên đàng, từ bỏ thiên tính, để trở nên “một người... cho muôn người”.

Cuối cùng, tôi xin được gửi lời cám ơn tới tất cả những người yêu mến ông giáo Nguyễn Trung Tây từ bao lâu nay. Tôi trân trọng và quý mến những thân hữu thường xuyên ghé vào quán nước đầu làng Facebook Michael Quang Nguyễn-Nguyễn Trung Tây gửi riêng tới tôi những lời động viên. Xin Đức Giêsu, Đấng đã chết đi nhưng sống lại, đổ đầy hồng ân và sức khỏe tới quý vị.

Lan Vy: Chúng con chân thành cảm ơn cha đã dành thời gian quý báu để chia sẻ những kinh nghiệm sống động và sâu sắc về hành trình truyền giáo tại Papua New Guinea. Những lời chia sẻ của cha không chỉ giúp chúng con hiểu rõ hơn về thực tế sứ vụ nơi vùng truyền giáo, mà còn là nguồn cảm hứng cho chúng con trong việc nuôi dưỡng đức tin, lòng can đảm và tinh thần phục vụ vô vị lợi. Nguyện xin Thiên Chúa tiếp tục ban muôn ơn lành để cha luôn trung thành và nhiệt thành trong sứ mạng loan báo Tin Mừng của mình.