Charles Collins, giám đốc điều hành của Crux, ngày 24 tháng 1 năm 2025, tường trình rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô cho biết AI – trí khôn nhân tạo – đặt ra "một loạt câu hỏi và thách thức độc đáo" cho nhân loại.

Trong một thông điệp gửi đến Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2025 diễn ra tại Davos, Thụy Sĩ, vị giáo hoàng cho biết Trí khôn Nhân tạo có mục đích bắt chước trí thông minh của con người đã thiết kế ra nó.

"Không giống như nhiều phát minh khác của con người, Trí khôn Nhân tạo được đào tạo dựa trên kết quả của sự sáng tạo của con người, cho phép nó tạo ra các hiện vật mới với trình độ kỹ năng và tốc độ thường sánh ngang hoặc vượt qua khả năng của con người, làm dấy lên mối quan ngại nghiêm trọng về tác động của nó đối với vai trò của nhân loại trên thế giới", Đức Phanxicô viết.

“Hơn nữa, kết quả mà Trí khôn Nhân tạo có thể tạo ra gần như không thể phân biệt được với kết quả của con người, đặt ra câu hỏi về tác động của nó đối với cuộc khủng hoảng sự thật đang gia tăng trên diễn đàn công cộng”, ngài nói.

“Hơn nữa, kỹ thuật này được thiết kế để học hỏi và đưa ra một số lựa chọn một cách tự động, thích ứng với các tình huống mới và cung cấp các câu trả lời mà các lập trình viên không lường trước được, do đó đặt ra các câu hỏi cơ bản về trách nhiệm đạo đức, sự an toàn của con người và những tác động rộng hơn của những phát triển này đối với xã hội”, vị giáo hoàng nói thêm.

Trí khôn Nhân tạo là trọng tâm của cuộc họp WEF, nơi quy tụ các nhà lãnh đạo thế giới trong chính phủ, doanh nghiệp và tài chính.

Thế giới Trí khôn Nhân tạo đã phát triển vượt bậc trong vài năm qua và dự kiến sẽ tăng trưởng theo cấp số nhân trong thập niên tới. Từ xe tự lái đến sản xuất bài viết, cuộc cách mạng Trí khôn Nhân tạo dường như là cuộc cách mạng văn hóa lớn nhất kể từ cuộc Cách mạng Công nghiệp vào những năm 1800.

Phát biểu tại hội nghị, Yann LeCun – Phó chủ tịch kiêm nhà khoa học AI trưởng tại Meta – cho biết khoa học có thể cung cấp cho Trí khôn Nhân tạo bản thiết kế về ý thức chung của con người trong năm đến sáu năm nữa.

“Mỗi người trong chúng ta sẽ chạy xung quanh với các trợ lý Trí khôn Nhân tạo trong vòng 10-15 năm nữa”, LeCun dự đoán. “Nó có thể nằm trong kính thông minh của chúng ta hoặc những thứ tương tự, và chúng sẽ luôn ở bên chúng ta. Tất cả chúng ta sẽ giống như một giám đốc điều hành trong một công ty lớn với đội ngũ nhân viên theo dõi họ, nhưng họ sẽ là những người ảo”.

“Sẽ mất thêm thời gian để thực sự làm cho điều này thành công. Luôn khó khăn hơn chúng ta nghĩ. Mọi người đã quá nhiệt tình về khả năng của các kỹ thuật mới mà chúng tôi vừa đưa ra và hóa ra lại thất vọng”, ông nói.

LeCun nói thêm rằng cho đến nay, Trí khôn Nhân tạo thực sự chưa đạt được nhiều thành tựu ngoài việc học trên sách vở.

““Chúng ta thậm chí còn chưa đạt đến gần với sự hiểu biết về thế giới vật lý của bất cứ loài động vật nào, một con mèo hay một con chó. Chúng hiểu biết về thế giới vật lý tốt hơn nhiều so với bất cứ hệ thống nào chúng ta có ngày nay”, ông nói.

Tuy nhiên, Đức Phanxicô cho biết việc sử dụng từ “trí thông minh” khi liên hệ với Trí khôn Nhân tạo là một cách gọi sai, “vì Trí khôn Nhân tạo không phải là một dạng trí thông minh nhân tạo của con người mà là sản phẩm của nó”.

“Khi được sử dụng đúng cách, Trí khôn Nhân tạo hỗ trợ con người hoàn thành thiên chức của mình, trong sự tự do và trách nhiệm”, Đức Giáo Hoàng thừa nhận.

“Cũng như mọi hoạt động khác của con người và sự phát triển công nghệ, Trí khôn Nhân tạo không phải lúc nào cũng có thể dự đoán được ngay từ khi mới ra đời và trở thành một phần của những nỗ lực nhằm đạt được ‘công lý lớn hơn, tình anh em rộng rãi hơn và trật tự nhân đạo hơn trong các mối quan hệ xã hội’, ‘có giá trị hơn những tiến bộ trong lĩnh vực kỹ thuật’”, Đức Giáo Hoàng viết.

Đức Phanxicô cũng cảnh báo rằng có nguy cơ Trí khôn Nhân tạo sẽ được sử dụng để thúc đẩy “mô hình kỹ trị”, mô hình này coi mọi vấn đề của thế giới đều có thể giải quyết chỉ bằng các phương tiện công nghệ.

“Trong mô hình này, phẩm giá và tình anh em của con người thường bị hạ thấp trong quá trình theo đuổi hiệu quả, như thể thực tại, lòng tốt và sự thật cố hữu xuất phát từ sức mạnh công nghệ và kinh tế. Tuy nhiên, phẩm giá con người không bao giờ được vi phạm vì mục đích hiệu năng. Những phát triển công nghệ không cải thiện cuộc sống cho mọi người mà thay vào đó lại tạo ra hoặc làm trầm trọng thêm bất bình đẳng và xung đột, thì không thể được gọi là tiến bộ thực sự”, Đức Giáo Hoàng giải thích.

“Vì lý do này, Trí khôn Nhân tạo nên được đưa vào phục vụ cho sự phát triển lành mạnh hơn, nhân bản hơn, xã hội hơn và toàn diện hơn”, ngài nói.

Đức Phanxicô cho biết để “điều hướng sự phức tạp của Trí khôn Nhân tạo”, các chính phủ và doanh nghiệp phải thực hiện sự thẩm định và cảnh giác.

“Cũng như nhiều công nghệ khác, tác động của nhiều cách sử dụng Trí khôn Nhân tạo khác nhau có thể không phải lúc nào cũng có thể dự đoán được ngay từ khi chúng bắt đầu. Khi ứng dụng Trí khôn Nhân tạo và tác động xã hội của nó trở nên rõ ràng hơn theo thời gian, các phản ứng thích hợp nên được thực hiện ở mọi cấp độ của xã hội, theo nguyên tắc bổ trợ, với người dùng cá nhân, gia đình, xã hội dân sự, tập đoàn, tổ chức, chính phủ và các tổ chức quốc tế làm việc ở cấp độ phù hợp của họ để đảm bảo rằng Trí khôn Nhân tạo hướng đến lợi ích của tất cả mọi người”, Đức Giáo Hoàng nói.

“Ngày nay, có những thách thức và cơ hội đáng kể khi AI được đặt trong một khuôn khổ của trí hiểu có tương quan, nơi mọi người chia sẻ trách nhiệm cho hạnh phúc toàn diện của người khác,” Đức Phanxicô nói thế.