Nguyệt san Inside Vatican, ấn bản tiếng Anh, vừa cho đăng bài viết nói về ĐGH Piô XII công khai bảo vệ người Do Thái trong thời kỳ Đệ Nhị Thế Chiến.

Bài viết có tựa đề “Be Proud To Be Jew” : Hãy hãnh diện là người Do Thái được đăng trên mạng lưới www.insidethevatican.com. Tựa đề bài báo trích từ câu nói của ĐTC nói với một bạn trẻ người Do Thái tại Tòa Thánh Vatican, trước sự hiện diện của quân đội Đức Quốc Xã.

Ký giả William Doino là người đã tìm thấy tài liệu văn khố này tại thư viện của trường đại học Tel Aviv ở Do Thái. Tài liệu là một bài báo được đăng trên tờ Palestine Post vào ngày 28 tháng 4 năm 1944 và ngày nay tờ báo này đổi tên thành tờ The Jerusalem Post.

Người viết bài báo đăng trên tờ Palestine Post vào năm 1944 là một người Do Thái. Chính ông đã tham dự buổi ĐTC tiếp công chúng vào mùa Thu năm 1941 và đã viết lại câu chuyện ông gặp ĐGH Piô XII để xin Ngài can thiệp cho những người Do Thái đang bị giam trong trại tập trung ở Ý. Ông kể ĐTC đã không phải chỉ nói một lần, mà nói đến hai lần câu nói “Con hãy hãnh diện là người Do Thái”. Điều đáng chú ý trong tài liệu lịch sử này là ĐTC đã nói câu trên trước sự hiện diện đông đảo quần chúng, trong đó có nhiều lính Đức Quốc Xã.

Ký giả William Doino, người khám phá ra tài liệu này đã viết trên nguyệt san Inside The Vatican rằng, các sách viết về tiểu sử cửa ĐGH Piô XII hay các sách viết về Đức Quốc Xã tàn sát người Do Thái đã không hề có ai nhắc đến tài liệu này.

Ký giả người Do Thái kể rằng ĐTC đã lắng nghe những lời ông nói và ĐTC đã nói với ông :

“Con đã làm việc rất tốt là đã đến nói với cha điều này. Cha cũng đã có nghe về câu chuyện này trước đây. Ngày mai con hãy trở lại đây đem theo bản phúc trình viết tay và đưa cho đức Hồng Y Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh là người lo vấn đề này. Nhưng bây giờ, con ạ. Con là là một thanh niên Do Thái. Cha hiểu ý nghĩa đó và cha hy vọng con sẽ luôn luôn hãnh diện là người Do Thái”

Ký giả người Do Thái đã kể thêm, ĐTC Piô XII khi nói những lời lẽ trên, Ngài đã nói to tiếng hơn để mọi người nghe thấy kể cả lính Đức đang đứng ở đó. Rồi ĐTC nói thêm :

“Con ơi, Con có giá trị hơn người khác hay không thì chỉ có Chúa biết, nhưng con hãy tin vào cha, ít nhất, giá trị của con cũng bằng giá trị của tất cả mọi người trên trái đất này. Và bây giờ, người bạn Do Thái của cha, con hãy đi dưới sự bảo vệ của Chúa và không bao giờ được quên điều này là con hãy luôn luôn hãnh diện là người Do Thái.”

Tài liệu mà ông Doino khám phá ra một lần nữa bác bỏ những cáo buộc của một số người Do Thái từng cho rằng ĐGH Piô XII đã làm ngơ trước thảm cảnh người Do Thái bị Đức Quốc Xã tàn sát.